Pojęcie hipoglikemii, a więc zbyt niskiego stężenia glukozy we krwi, kojarzy się zwykle z cukrzycą. Rzeczywiście, stan ten najczęściej występuje u osób chorych na tę chorobę i jest zwykle związany ze złym dopasowaniem dawki leków do podejmowanej aktywności fizycznej i stosowanej diety. Współczesna definicja hipoglikemii uwzględnia jej groźne konsekwencje i jest określana jako spadek stężenia glukozy we krwi poniżej 70 mg/dl (3,9 mmol/l), nawet jeśli nie towarzyszą temu żadne objawy. Ustalenie takiej granicy podyktowane jest założeniem, że odpowiednio wczesna reakcja, pozwoli zapobiec dalszemu spadkowi glikemii i uchroni przed wystąpieniem niebezpiecznych następstw tego zjawiska. Warto przy tym pamiętać, że typowe objawy hipoglikemii mogą wystąpić także przy wyższych niż przyjęta granica wartościach stężenia glukozy we krwi i im także należy przeciwdziałać.
Hipoglikemia nie występuje wyłącznie u chorych na cukrzycę
Ze względu na rozpowszechnienie w społeczeństwie cukrzycy, to właśnie u diabetyków najczęściej dochodzi do epizodów niedocukrzenia. Nie jest to jednak jedyny stan chorobowy, w którym mogą pojawić się spadki stężenia glukozy we krwi. Choć objaw jest jeden, przyczyn jego wystąpienia może być wiele, począwszy od zbyt małej podaży pokarmu, dużego wysiłku fizycznego, stanów chorobowych, związanych z nadmiernym wydzielaniem hormonów obniżających stężenie glukozy we krwi lub niedoborami hormonów o działaniu przeciwstawnym. Wśród dalszych przyczyn wymienić można zaburzenia magazynowania i produkcji glukozy przez organizm, związane głównie z chorobami wątroby, czy wrodzonymi niedoborami enzymów niezbędnych w tych procesach. Ponadto, w chorobach nerek może wystąpić nadmierna utrata glukozy wraz z moczem, doprowadzając do wystąpienia hipoglikemii. Nie należy zapominać też o wpływie całej gamy leków na gospodarkę węglowodanową naszego ustroju, co w niektórych przypadkach może objawić się niedocukrzeniem.
Zaburzenia hormonalne mogą wywołać hipoglikemię
Wśród zaburzeń hormonalnych, prowadzących do wystąpienia hipoglikemii, główną rolę odgrywa nadmierne wydzielanie do krwi insuliny. Do nieadekwatnej, nadmiernej produkcji tego hormonu dochodzi zazwyczaj w przypadku pojawienia się insulinomy, czyli guza insulinowego, który uwalnia hormon niezależnie od aktualnego stężenia glukozy. Jest to choroba nowotworowa, lokalizująca się głównie w trzustce, która w zdecydowanej większości przyjmuje postać łagodną. Zazwyczaj leczenie chirurgiczne rozwiązuje problem. Drugą grupą pacjentów, którzy mogą doświadczać hipoglikemii związanej ze zbyt dużym w stosunku do potrzeb uwolnieniem z trzustki insuliny, są chorzy, którzy przeszli operacje bariatryczne, w ramach chirurgicznego leczenia otyłości. Z powodu zmienionej anatomii przewodu pokarmowego, trzustka reaguje u nich zbyt szybko na poposiłkową hiperglikemię.
Oprócz insuliny, za utrzymanie stężenia glukozy w granicach normy, odpowiada jeszcze szereg innych hormonów, dlatego do hipoglikemii mogą doprowadzić: niedobór kortyzolu w chorobie Addisona, niedoczynność tarczycy, niedobór hormonu wzrostu, czy zbyt mała ilość adrenaliny lub glukagonu –uznawanego za hormon przeciwstawny do insuliny. W takich przypadkach, opanowanie choroby podstawowej jest najlepszym sposobem na uniknięcie hipoglikemii.
Niedożywienie, wysiłek fizyczny i alkohol to główne przyczyny hipoglikemii u zdrowych ludzi
Podejmując wysiłek fizyczny, trzeba liczyć się z koniecznością zapewnienia organizmowi odpowiedniej ilości energii. Zwłaszcza kiedy wykonujemy ćwiczenia na czczo lub uprawiana przez nas aktywność fizyczna trwa długo, może dojść do spadku stężenia glukozy we krwi. Problemy z niedocukrzeniem mogą także wystąpić u ludzi stosujących różne diety, zwłaszcza jeśli nie są one odpowiednio zbilansowane. Dostosowanie ilości spożywanych pokarmów do intensywności podejmowanego wysiłku i podstawowego zapotrzebowania kalorycznego jest podstawą zapobiegania hipoglikemii.
Jak się okazuje, hipoglikemia może się także pojawić po spożyciu alkoholu, który działa hamująco na uwalnianie węglowodanów z wątroby. Wystąpienie pierwszych objawów spadku cukru, do których należą: niepokój, przyspieszenie akcji serca, zlewne poty, drżenie mięśni, uczucie głodu, osłabienie, nudności, wymioty, czy ból głowy, powinno nas skłonić do zjedzenia lub wypicia czegoś słodkiego. Najlepiej jednak działać wyprzedzająco i zminimalizować ryzyko niedocukrzenia, poprzez zjedzenie posiłku, zanim sięgniemy po trunek.
Wiedza na temat choroby pozwala prawidłowo na nią reagować
Już sama świadomość na temat mechanizmów rozwoju hipoglikemii i wiedza, kiedy może do niej dojść, powinna ułatwić nam kontrolę nad tym stanem. (więcej na temat hipoglikemii na stronie Oddajcukier.pl) Jeśli się czegoś spodziewamy, łatwiej nam się do tego przygotować, choćby poprzez baczniejsze obserwowanie występowania ewentualnych objawów. Ponadto, jeśli boimy się wystąpienia niedocukrzenia, możemy skorzystać z szybkiego pomiaru aktualnego stężenia glukozy we krwi, przy pomocy przenośnego glukometru. Gdy rozpoznamy spadek poziomu cukru, najprostszym i zwykle wystarczającym postępowaniem jest spożycie pokarmu zawierającego glukozę, a następnie posiłku opartego o węglowodany złożone, co powinno zabezpieczyć przed nawrotem dolegliwości.
Warto zatem poszerzać swoją wiedzę na temat popularnych chorób, po to żeby w razie potrzeby móc w prosty sposób zainterweniować i ustrzec się przed ich ciężkimi następstwami.
