Spółdzielnia mająca na celu zrzeszanie producentów i sprzedaż ich produktów to forma organizacyjna, w której grupa producentów decyduje się współpracować i tworzyć wspólną strukturę lub firmę w celu efektywniejszego wytwarzania, promowania i sprzedawania swoich produktów lub usług. Spółdzielnia ta może działać na różnych zasadach i w ramach różnych modeli biznesowych, ale ogólnie polega na tym, że producenci wspólnie zarządzają działalnością i podziałem zysków.
Główne cechy spółdzielni zrzeszającej producentów i sprzedającej ich produkty to:
- Współpraca: Producenci decydują się na współpracę, aby osiągnąć korzyści, które ciężko byłoby osiągnąć działając indywidualnie. Mogą oni łączyć swoje zasoby, umiejętności i moce produkcyjne w celu osiągnięcia większej skali produkcji oraz skuteczniejszej promocji i sprzedaży.
- Własność wspólna: W spółdzielniach producenci zwykle posiadają udziały lub udziały w strukturze organizacyjnej. Decyzje są podejmowane demokratycznie, a każdy producent ma wpływ na kierunek działalności spółdzielni.
- Dzielenie zysków i ryzyka: Zyski wypracowane przez spółdzielnię są zwykle dzielone między jej członków na podstawie ich wkładów lub umów. Równocześnie, ryzyko i obciążenia finansowe również są dzielone pomiędzy uczestników.
- Wzajemna pomoc: Współpraca w ramach spółdzielni opiera się często na wzajemnej pomocy i wsparciu. Producentom może być łatwiej wymieniać doświadczenia, najlepsze praktyki i wspólnie rozwiązywać problemy.
- Wspólna sprzedaż: Głównym celem spółdzielni w tym przypadku jest sprzedaż produktów lub usług, które producenci wytwarzają. Spółdzielnia może działać jako wspólny rynek, który umożliwia producentom dostęp do szerszej bazy klientów i dystrybucji, którą trudno byłoby osiągnąć działając indywidualnie.
Przykłady spółdzielni tego rodzaju to np. spółdzielnie rolnicze, gdzie farmerzy łączą siły w celu zbioru, produkcji i sprzedaży swoich plonów lub produktów mlecznych. Innym przykładem mogą być spółdzielnie artystyczne, gdzie artyści wspólnie tworzą i sprzedają swoje dzieła. Każda spółdzielnia może mieć swoje własne cele, modele biznesowe i zasady funkcjonowania, ale ogólnie łączą one producentów w celu osiągnięcia większej efektywności i skuteczności na rynku.
Spółdzielnie rolnicze
U rolników gorąco, ale powodem wcale nie jest wysoka temperatura za oknem. No, może po części też – w końcu to ona do pary z brakiem deszczu spowodowała suszę, której skutków nie da się już nadrobić. Dodatkowo nastroje psują produkty rolno – zbożowe, które miały przez polskie terytorium przejeżdżać, a na nim zostały, rosnące koszty nawozów, środków ochrony roślin, paliwa, energii, życia. Jedynie ci, którzy produkują mleko, na które duży zbyt jest, mieli w ostatnim czasie ciśnienie w normie.
Współpraca ze spółdzielnią
Współczesnemu rolnikowi nie opłaca się działanie w pojedynkę. Gospodarstwa rolne prowadzą zazwyczaj wielokierunkowe produkcje, by spiąć budżet. Gdyby na wszystkie produkty trzeba było szukać rynku zbytu samemu, zabrakłoby czasu na wszystko inne. Dlatego tym, którzy prowadzą hodowlę bydła mlecznego, bardziej opłaca się zostać dostawcą spółdzielni – platformy, która prowadzi skup mleka, zajmuje się jego przetwarzaniem i sprzedażą produktów (m.in. mleka, serwatki, masła, twarde sery). Warunki współpracy spółdzielnia mleczarska ustala indywidualnie z każdym rolnikiem i każdym gospodarstwem rolnym.
Spółdzielnie mleczarskie
Rynek mleczarski wyróżnia się jako obszar, który doskonale nadaje się do tworzenia spółdzielni wśród producentów mleka i produktów mlecznych. Istnieje kilka kluczowych czynników, które sprawiają, że spółdzielnie są szczególnie efektywnymi i korzystnymi modelami biznesowymi dla producentów w tej branży.
Skala produkcji i efektywność kosztowa
Jednym z kluczowych aspektów, który przemawia za tworzeniem spółdzielni mleczarskich, jest skala produkcji. Wytwarzanie produktów mlecznych, takich jak sery, jogurty czy mleko, wymaga znacznych zasobów, infrastruktury i zaawansowanych technologii. Tworząc spółdzielnię, producenci mogą łączyć swoje zasoby, umiejętności oraz moce produkcyjne. Dzięki temu osiągają większą skalę produkcji, co pozwala na efektywniejsze wykorzystanie surowców, maszyn i pracy. W rezultacie koszty produkcji mogą być obniżone, co przekłada się na konkurencyjność cenową produktów.
Wspólna kontrola jakości i dystrybucji
Spółdzielnie mleczarskie mają także istotny wpływ na jakość produktów oraz procesy dystrybucji. Skupiając się na przetwarzaniu i dystrybucji produktów, producenci w ramach spółdzielni mogą kontrolować jakość na każdym etapie produkcji. To pozwala na utrzymanie wysokich standardów i budowanie zaufania klientów do marki spółdzielni. Ponadto, wspólna dystrybucja umożliwia skuteczniejsze dotarcie do klientów oraz zapewnia większą elastyczność w dostosowywaniu się do zmian na rynku.
Wzajemne wsparcie i równoważenie siły na rynku
Branża mleczarska niesie ze sobą pewne wyzwania, takie jak zmienne ceny surowców, sezonowość produkcji czy konkurencja na rynku. Tworząc spółdzielnie, producenci mogą wzajemnie się wspierać, wymieniać doświadczeniami oraz najlepszymi praktykami w radzeniu sobie z tymi wyzwaniami. Ponadto, spółdzielnie pozwalają na równoważenie siły na rynku. Wspólnie negocjując warunki sprzedaży, producenci mogą uzyskać lepsze warunki handlowe oraz uniknąć monopolistycznej dominacji dużych firm.
Podsumowując, rynek mleczarski wydaje się być idealnym polem do tworzenia spółdzielni wśród producentów. Skala produkcji, kontrola jakości i dystrybucji, a także wzajemne wsparcie i równoważenie siły na rynku są kluczowymi czynnikami, które sprawiają, że spółdzielnie mleczarskie są skutecznym modelem biznesowym dla producentów mleka i produktów mlecznych. Działając wspólnie, producenci mogą osiągnąć większą efektywność, poprawić swoją pozycję na rynku oraz budować silną i zintegrowaną wspólnotę.
Krajowym Związku Spółdzielni Mleczarskich zarejestrowanych jest 67 członków, z tego 7 to podmioty działające na rzecz branży mleczarskiej. Największe mleczarnie (pierwsza piątka) są spółdzielniami z polskim kapitałem, co świadczy o tym, że branża ma się dobrze. Dowodem potwierdzającym tę tezę jest bardzo dobra sprzedaż produktów i przetworów mlecznych na rynku unijnym – polskie wyroby ze względu na wysoką jakość, doskonałe walory smakowe, zapachowe i zdrowotne cieszą się dużym uznaniem i zainteresowaniem. Mają oczywiście konkurencję, ale jak na razie znakomicie sobie radzą. Spółdzielnie rozwijają się, inwestują w nowe linie i maszyny, rozwiązania informatyczne, poszerzają oferty – ich działalność i funkcjonowanie odbywa się z korzyścią dla najbliższej okolicy (chociażby dają zatrudnienie mieszkańcom najbliższych okolic) oraz dla nabywców nabiału w dalszych rejonach kraju a nawet i świata.
O tym, że działanie w spółdzielniach i przynależność do nich przynosi wiele korzyści przekonali się już spółdzielcy w latach 30-tych XIX wieku. Tam, gdzie powstawały spółdzielnie była praca, kwitło życie kulturalne, był wyższy poziom nauczania, lepsza opieka medyczna – nic dziwnego, że chętnie je tworzono – prywatnych przedsięwzięć, chłopskich i ziemiańskich spółek w 1914 roku było ok. 220 (tylko na terenie Królestwa Polskiego!).
