
Ospa bostońska, znana również jako bostonka, choroba bostońska, wirus bostoński, grypa lub ospa bostońska, to choroba wirusowa przypominająca ospę. Objawy obejmują charakterystyczną wysypkę, gorączkę i ogólne osłabienie. Najczęściej rozwija się u dzieci, ale może również wystąpić u dorosłych. Dowiedz się jakie są objawy i leczenie tej nieprzyjemnej choroby!
Bostonka jest często mylona z ospą wietrzną. Oba stany mają podobne objawy, ale wysypka wirusa bostońskiego ma charakterystyczną lokalizację.
Skąd wzięła się choroba bostońska?
Na początku XVIII wieku amerykańscy osadnicy byli coraz bardziej narażeni na śmiertelne choroby zakaźne, takie jak szkarlatyna, błonica, grypa i żółta febra. Najgroźniejszą dla kolonistów chorobą była ospa. Ospa jest wysoce zaraźliwa i powodowała gorączkę, zmęczenie i powierzchowne rany na całym ciele, które pozostawiały blizny. Śmiertelność z powodu ospy wynosiła do 30%. 22 kwietnia 1721 roku marynarze brytyjskiego statku HMS Seahorse przewieźli kolejnego śmiertelnego wirusa ospy z Barbadosu do Bostonu, który przypominał właśnie groźną ospę. Pomimo ich wysiłków wirus rozprzestrzenił się po całym Bostonie i zabił wówczas 15% populacji miasta.
Stąd pochodzi nazwa tej choroby, która zabiłaby jeszcze więcej mieszkańców miasta gdyby nie pomoc afrykańskich niewolników, którzy podzielili się z kolonistami prostą metodą tworzenia odporności. Młody Afrykańczyk o imieniu Onezym pokazał starą metodę, która pochodziła z Afryki i Azji. Był to rodzaj prymitywnej szczepionki, który polegał na podskórnym wstrzyknięciu ropy z pęcherzyka ospy osoby zakażonej, osobie zdrowej. Ten niebezpieczny proces mógł spowodować ciężki przypadek choroby, a nawet śmierć, ale częściej prowadził do łagodnego przypadku nowego przypadku ospy bostońskiej i tworzył odporność.
Choroba bostońska – czym jest wirus bostoński?
Bostonka to choroba zakaźna wywoływana przez wirus bostoński lub wirusy Coxsackie z rodziny enterowirusów. Oprócz nazw pospolitych takich jak bostonka, ospa bostońska, grypa bostońska, wirus bostoński, gorączka bostońska jest również nazywana enterowirusowym zapaleniem jamy ustnej z wysypką, enterowirusowym pęcherzykowym zapaleniem jamy ustnej z wypryskiem lub wysypką enterowirusową. Infekcje są powodowane przez ogromną liczbę mikroorganizmów. Jednym z nich jest wirus Coxsackie. Jest on wysoce zaraźliwym wirusem RNA i preferuje kwaśne środowisko żołądka.

Bostonka u dorosłych – objawy. Jak długo zaraża?
Osiada on nie tylko w przewodzie pokarmowym człowieka, jego celem mogą stać się praktycznie dowolne tkanki i narządy. Podczas infekcji często atakowany jest układ nerwowy. Ale najbardziej prawdopodobnym objawem infekcji jest biegunka, ogólne zatrucie i charakterystyczna wysypka. Choroba charakteryzuje się głównie korzystnym przebiegiem, jednak w niektórych przypadkach rozwijają się niebezpieczne powikłania.
Sposoby zarażania bostonką
Osoba może zarazić się od innej chorej osoby, a często od nosiciela wirusa. Wirus bostonki, podobnie jak wirus grypy, jest przenoszony przez unoszące się w powietrzu kropelki.
Drugim sposobem dostania się do organizmu jest droga pokarmowa. Wspólne naczynia, brudne ręce mogą stać się źródłem infekcji. Nie jest wykluczone zakażenie przez nieumyte owoce i warzywa. Jednak najbardziej prawdopodobnym sposobem przedostania się wirusa do organizmu jest kontakt przez górne drogi oddechowe.
Bostonka u dzieci i niemowlaka – objawy wysypki bostońskiej
Najbardziej podatną na zachorowanie kategorią są dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym.
Jakie są objawy i oznaki zakażenia – wirus bostoński u dzieci?
U różnych osób infekcja wirusem bostońskim rozwija się w różny sposób i objawia się różnymi objawami. U wielu osób może przebiegać prawie niezauważalnie lub powodować jedynie objawy podobne do zwykłego przeziębienia. W wielu przypadkach wirus bostoński może rozwinąć się bardzo ciężko. Pierwszymi objawami zakażenia jaki daje grypa bostońska mogą być utrzymująca się przez kilka dni temperatura od 38,5°C do 40°C, silne osłabienie i dreszcze, ból głowy, ból mięśni i stawów. Nieco później, co nie zawsze ma miejsce, mogą pojawić się ból gardła, zapalenie migdałków, nudności i wymioty, ból brzucha i biegunka. Do tego dochodzi charakterystyczna wysypka.
Objawy skórne – bostonka wysypka
Choroba bostońska przypomina ospę, ale objawy, zwłaszcza wysypka i jej umiejscowienie, są inne. Wysypka bostońska jest nietypowa i niezwykle charakterystyczna:
- na skórze pojawiają się pęcherzyki wypełnione płynem w surowicy podobne jak te związane z ospą
- wysypka dotyczy tylko skóry dłoni, stóp i ust
- pęcherze łatwo pękają, tworząc bolesne czerwone nadżerki
Na późniejszym etapie rozwoju wysypki na skórze pojawiają się szare pęcherze podłużne, owalne lub eliptyczne. Zmiany mają średnicę około 3 do 7 mm i podstawę jaskrawoczerwoną lub ciemnoczerwoną. W przeciwieństwie do pierwotnej wysypki zmiany te pojawiają się na skórze dłoni i podeszew stóp, a także na bokach dłoni i stóp.
Chorobie bostońskiej mogą towarzyszyć również:
- gorączka, w tych przypadkach nazywana gorączką bostońską
- złe samopoczucie i brak apetytu
- ból gardła
- powiększone węzły chłonne na szyi
Jeśli podejrzewasz, że masz chorobę bostońską lub ospę wietrzną, wizyta u lekarza jest zalecana.

Jak i od kogo zdrowa osoba może zarazić się grypą bostońską?
Zdrowe dziecko lub dorosły może zarazić się bostonką od innej osoby, która niedawno została zarażona i wyzdrowiała z choroby. Wirus znajduje się w cząstkach śliny, śluzu z gardła, a także w cząstkach kału chorego. Zdrowi ludzie mogą się zarazić, komunikując się z chorym, dzieląc się naczyniami lub ręcznikami, jedząc wodę lub żywność, która może być zanieczyszczona śliną lub cząstkami kału osoby zakażonej. Dzieci mogą zarazić się od innych dzieci podczas zabawy. Innym źródłem zakażenia bostonką mogą być baseny i naturalne zbiorniki wodne, w których enterowirusy mogą przetrwać przez pewien czas.
O której porze roku można zarazić się bostonką?
Corocznie na świecie rejestruje się wiele przypadków zakażenia bostonką, którą można zarazić się o każdej porze roku. Jednak najwięcej przypadków tej choroby odnotowuje się szczególnie często latem i wczesną jesienią. Jak długo trwa okres inkubacji zakażenia enterowirusem? Okres inkubacji zakażenia enterowirusem wynosi od 1 do 14 dni, częściej 5-7 dni.
Kiedy osoba zakażona bostonką zaczyna zarażać i jak długo pozostaje zakaźna?
Osoba, która zaraziła się wirusem bostońskim, może zarażać na kilka dni przed pojawieniem się pierwszych objawów choroby. Po wystąpieniu choroby wirus jest wydalany w cząsteczkach śluzu z gardła przez 1-3 tygodnie i cząstkach kału przez 1-2 miesiące.
Jak zapobiegać zakażeniu innych osób?
Jeśli Ty lub Twoje dziecko zachorujecie na bostonkę i chcecie uchronić innych członków rodziny przed infekcją, postarajcie się przestrzegać następujących zasad:
- przez cały okres choroby i przez kolejne 3 tygodnie po wyzdrowieniu dbajcie o to, aby chory używał osobnych naczyń, ręcznika i bielizny.
- staraj się często myć ręce wodą z mydłem, zwłaszcza po kontakcie z chorym i wszelkimi przedmiotami, na których mogą znajdować się cząsteczki śliny lub kału
- zachęcaj chorego do częstego mycia rąk
Jak do tej pory nie otrzymano szczepionki przeciwko wirusowi bostonki, a także innym wirusom z grupy enterowirusów. Jedyną profilaktyką jest higiena osobista. Jednak z uwagi na fakt, że główna droga przenoszenia wirusa nadal odbywa się drogą powietrzną, ta metoda nie jest panaceum.
Bostonka ile trwa? – czym smarować, jak leczyć bostonkę?
Podobnie jak w przypadku większości chorób wirusowych, leczenie jest objawowe. To bardzo ważne – podczas bostonki organizm musi być dobrze nawodniony. Pomoże to uniknąć odwodnienia. Gdy chorobie towarzyszy wysoka gorączka, można przepisać odpowiednie leki obniżające temperaturę. Leki przeciwbólowe można również stosować, gdy zmiany skórne utrudniają jedzenie i picie.
Biorąc pod uwagę możliwe drogi transmisji, osobiste środki zapobiegawcze powinny obejmować:
- higienę osobistą, schemat picia, woda przegotowana, woda butelkowana
- staranne obróbka owoców i warzyw szczotką, a następnie płukanie wrzątkiem
- zaleca się czyszczenie, sprzątanie na mokro pomieszczeń mieszkalnych co najmniej 2 razy dziennie i wietrzenie pomieszczeń.
- celu wczesnego wykrycia choroby konieczne jest monitorowanie termometrem dzieci, które miały kontakt z chorymi, co najmniej 2 razy dziennie przez 10 dni.
- należy unikać odwiedzania imprez masowych, miejsc z dużymi skupiskami ludzi takich jak komunikacja miejska, kina.
- w przypadku wykrycia u dziecka objawów choroby w żadnym wypadku nie należy wypuszczać dziecka do szkoły, placówki przedszkolnej ponieważ przyczynia się to do jego rozprzestrzeniania się i zarażania innych.
Leczenie ostrej postaci bostonki
Jeśli choroba przebiega bez powikłań, to jest leczona w taki sam sposób jak konwencjonalna ospa czy grypa. W większości przypadków wystarczy leczyć ją w domu. W trakcie leczenia prowadzona jest terapia patogenetyczna i objawowa.
Pilne wezwanie lekarza jest konieczne w przypadku objawów takich jak:
- Bladość skóry
- Pojawienie się niebieskiego cienia na ciele, w pobliżu uszu, między palcami
- Występowanie objawów odwodnienia: letarg, suchość warg, zmniejszone oddawanie moczu, nasilona senność, delirium, zawroty głowy
- Ostry ból głowy
- Odmowa jedzenia
- Długa, nieustępująca gorączka.
Czy możliwe jest ponowne zakażenie wirusem bostonki?
Po zakażeniu bostonką w organizmie człowieka zwykle tworzy się silna odporność, która chroni go przed ponownym zakażeniem tym samym drobnoustrojem. Jednak ta odporność może nie być skuteczna przeciwko wszystkim odmianom infekcji z grupy enterowirusów. Obecnie znanych jest kilkadziesiąt jego wariantów. W związku z tym, jeśli dana osoba zostanie zarażona nowym typem choroby bostońskiej, może ponownie mieć objawy choroby.
Konsekwencje bostonki
Zasadniczo infekcja wirusem Coxsackie przebiega bez powikłań. Ale w niektórych przypadkach choroba ma konsekwencje. Najcięższy z nich:
- Zapalenie opon mózgowych;
- Zapalenie mózgu;
- Paraliż;
- Niewydolność serca;
- Cukrzyca jest insulinozależna
Źródła:
Camaschella C ., Alfarano A., Gottardi E., Travi M., Primignani P., Caligaris Cappio F., Saglio G. Prenatal diagnosis of fetal hemoglobin Lepore-Boston disease on maternal peripheral blood. Blood. 1990.
CHOROBA DŁONI, STÓP I UST (CHOROBA BOSTOŃSKA). Dostęp (27.12.2022).
Frydenberg A., Starr M. „Hand, foot and mouth disease”. Australian Family Physician. 2003.
Kimmis BD, Downing C, Tyring S. Hand-foot-and-mouth disease caused by coxsackievirus A6 on the rise. Cutis. 2018
Kua J.A., Pang J., The epidemiological risk factors of hand, foot, mouth disease among children in Singapore: A retrospective case-control study, 2020.
Marczyńska M. , Popielska J., Wysypki pęcherzykowe w infekcjach wirusowych, Pediatria po Dyplomie 2017.
Sagui A. i in., Hand-Foot-and-Mouth Disease: Rapid Evidence Review, Am Fam Physician, 2019.
Sterry W., Paus R., Burgdorf W. Dermatologia. Czelej. 2009.
Szenborn L.. Choroba dłoni, stóp i jamy ustnej. Medycyna praktyczna, 2016.
Moja córka miała niedawno bostonkę, ale już jest zdrowa i czuje się dobrze.